Τρίτη 26 Δεκεμβρίου 2017

Τα ΚΑΛΑΝΤΑ και ο ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ


Τα κάλαντα : ευφρόσυνα τραγούδια, με ευχές και μηνύματα αισιοδοξίας μπροστά στο αύριο 


Τραγουδισμένα από παιδιά, ακόμα καλύτερα!





ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΡΔΗΣ

Η αρχή τους χάνεται στο χρόνο, αφού κρατούν από τόσο παλιά που δεν μπορεί να προσδιοριστεί ακριβώς το πότε. Δεν το πολυσκεφτόμαστε, μα είναι κι αυτά, όπως και οι κάθε λογής παραδόσεις, ζωντανή ιστορία, μας μιλούν για το παρελθόν σε γλώσσα αδιάψευστη.



Στην αρχαιότητα τα παιδιά καλωσόριζαν την αρχή του έτους – τότε ήταν τον Μάρτιο – στα τέλη Φλεβάρη με αρχές του Μάρτη με τα χελιδονίσματα, τραγούδια που έλεγαν,
γυρνώντας από σπίτι σε σπίτι, κρατώντας στο χέρι ξύλινα χελιδόνια, για να χαιρετίσουν έτσι ταυτόχρονα το τέλος του χρόνου και την άνοιξη που ήταν προ των πυλών.

Ήλθˑ ήλθε χελιδών
Καλάς ώρας άγουσα
Καλούς ενιαυτούς
Επί γαστέρα λευκά
Επί νώτα μέλαινα

Διατρέχοντας τον ιστορικό χρόνο, η παραλλαγή τους τραγουδιόταν την πρώτη του Μάρτη σε αρκετά μέρη της Ελλάδας, με τα παιδιά να κρατούν και πάλι το ξύλινο χελιδόνι, μέχρι και πρόσφατα :

Ήρθε, ήρθε χελιδόνα
Ήρθε κι άλλη μελιδόνα
Κάθησε και λάλησε
Και γλυκά κελάηδησε



Αυτή η εκδοχή σε Κάλαντα του Δωδεκαήμερου τραγουδιέται στους Φούρνους της Ικαρίας, ίσως και σε άλλα νησιά ακόμα, στο Ανατολικό Αιγαίο  και τις Κυκλάδες.


ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΛΥΤΡΑΣ 

Είναι κάλαντα Χριστουγέννων:

Για σένα κόρη έμορφη
Ήρθαμε να τα πούμε
Και τα Καλά Χριστούγεννα
Για να σου ευχηθούμε

Βάλτε μας κρασί να πιούμε
Και του χρόνου να σας πούμε


Αλλά και Πρωτοχρονιάς, ο σκοπός μένει ο ίδιος, παραλλάσσουν μόνο οι στίχοι, με την ίδια επωδό :

Άγιος Βασίλης έρχεται
Πιο πίσω απ’ το καμάρι
Βαστά μυζήθρες και τυριά
Βαστά κι ένα γκινάρι

Βάλτε μας κρασί να πιούμε
Και του χρόνου να σας πούμε



Τούτο το μουσικό θέμα μας είναι γνώριμο σαν άκουσμα κι από τo έργο ΑΧΑΡΝΗΣ / Ο Αριστοφάνης που γύρισε απ’ τα θυμαράκια, όπως ευφυώς το έχει ενσωματώσει ο  Διονύσης Σαββόπουλος.



Άρα, απ’ όσα κάλαντα έχουμε ακούσει, αυτά είναι, το δίχως άλλο, τα πιο ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΑ.



Τις τόσες διαφορετικές παραλλαγές, και στους στίχους και στη μουσική, στα τοπικά κάλαντα που ακούγονται στον Ελλαδικό χώρο, τις βρίσκει κανείς, συγκεντρωμένες από τη Δόμνα Σαμίου, στον παρακάτω ιστότοπο :






                                          ΚΑΛΗ  ΧΡΟΝΙΑ να έχουμε !



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου